اتیسم: تشخیص و مراحل آن

تشخیص و مراحل آن
تشخیص کودکان مبتلا به اتیسم نیاز به اجرای ۲ مرحله دارد:
مرحله اول: تشخیص مقدماتی : در این مرحله تست غربالگری رشد کودک توسط متخصص به عمل می آید. مشاهدات و اطلاعات والدین در مورد رشد کودک و تاریخچه آن می تواند کمک فراوانی به این مرحله باشد.مرور فیلم های خانوادگی، به متخصص و والدین در تعیین نیمرخ های رفتاری کودک و نیز تشخیص زمان بروز برخی رفتارها کمک می کند.
ابزارهای غربالگری که به طور سریع اطلاعات را درباره رشد اجتماعی و مهارت های ارتباطی کودکان جمع آوری می کنند، بسیار زیاد می باشند.برخی از آنها عبارتند از:
الف) چک لیست اتیسم طفولیت ((CHAT
ب) ابزار غربالگری اتیسم در ۲ سال اول (STAT)
ج) پرسشنامه روابط اجتماعی برای کودکان ۴ سال و بزرگتر(SCQ)
لازم به ذکر است که ابزارهای غربالگری، تشخیص قطعی و دقیق برای کودک ارائه نمی دهد، بلکه کمک می کند به اینکه آیا کودک نیاز به ارجاع برای تشخیص جامع تر دارد یا نه؟

چنانچه در مرحله تشخیص یا بررسی اولیه نشانه های مشکوکی از مشکل و یا اختلال مشاهده شد کودک برای ارزیابی تشخیص جامع ارجاع داده می شود.
مرحله دوم: ارزیابی تشخیص جامع: مرحله دوم ارزیابی تشخیص باید به منظور تشخیص دقیق تر، صحیح تر و نیز به صورت جامع و کامل انجام شود. این ارزیابی باید توسط متخصصین (روانپزشکان، روان شناسان، نورولوژیست ها، کار درمانگران، گفتار درمانگران) صورت می گیرد.
از آنجایی که اختلال های طیف اتیسم، اختلالاتی پیچیده وچند بعدی هستند، ممکن است با مسائل و مشکلات دیگر نیز در آمیخته شوند.یک ارزیابی جامع باید دربرگیرنده ابعاد ژنتیکی، عصب شناسی و متابولیسمی نیز باشد.در مرحله تشخیص جامع بهتر است فعالیت های زیر صورت بگیرد:
الف) مصاحبه تشخیصی اتیسم (ADI – R): این ابزار شامل یک مصاحبه ساختاری است که بیش از ۱۰۰ آیتم را دربر می گیرد و با کمک والدین کودک تکمیل می شود.
این مصاحبه ۴ عامل اصلی را شامل می شود:
۱٫ زمینه های ارتباطی کودک
۲٫ تعاملات اجتماعی کودک
۳٫ رفتارهای تکراری
۴٫ سن شروع نشانه ها
ب) نیمرخ مشاهده تشخیص اتیسم (ADOS – GD): در این روش رفتارهای اجتماعی و ارتباطی کودک از طریق مشاهده ثبت و مورد بررسی قرار می گیرد و مشخص می شود کودک در مقایسه با همسالان طبیعی فاقد چه نوع رفتارهایی می باشد و به عبارتی در چه رفتارهایی به لحاظ رشدی تاخیر دارد. یکی از این ابزارها آزمون (GARS) می باشد. این ابزار مناسبی برای کودکان بالای ۲ سال است..
علاوه بر ارزیابی های صورت گرفته در فوق، این کودکان بهتر است از ابعاد دیگری که در ذیل آمده است مورد ارزیابی قرار گیرند.
الف) گاهی ممکن است نارسایی شنوایی همراه علائم و نشانه های اتیسم باشد. والدین و اطرافیان کودک ممکن است اجتناب او از پاسخ دادن، زمانی که مورد خطاب قرار می گیرند و یا پرهیز وی از تماس چشمی را علامتی طبیعی از بیماری او بدانند. در حالی که ممکن است این علائم به دلیل نارسایی شنوایی، ایجاد و یا تقویت شده باشد، به ویژه اگر کودک از عفونت گوش رنج می برد توصیه می شود ارزیابی شنوایی به طور دقیق به عمل آید.
ب) بهتر است این کودکان از نظر میزان سرب و جیوه خون مورد آزمایش قرار بگیرند. کودکان مبتلابه اتیسم به دلیل در دهان کردن اشیاء مختلف، در معرض خطر افزایش سرب خون می باشند.
ج) ارزیابی های متابولیکی، نورولوژیکی (عصبی) و ژنتیکی نیز ضرورت دارد از این کودکان به عمل آید.
د) تست های روان شناختی مانند آزمون هوش، مقیاس رفتار اجتماعی واینلند و نظیر آن بهتر است از کودک به عمل آید.
ه) اجرای تست های آموزشی که سطح آمادگی تحصیلی را اندازه گیری می کند.
و) ارزیابی گفتار و زبان
روح الله فتح آبادی