روش درمانی با استفاده از حیوان

روش درمان با استفاده از حیوان چیست؟

درمان با کمک حیوانات عبارتست از “مداخله‌ای مستقیم، هدفمند که ملاقات حیوان با معیارهای به خصوص بخش جداییناپذیر فرایندهای درمانی است، در این نوع درمان جلسات درمانی توسط خدمات انسانی حرف‌های و با مهارت مخصوص هدایت می‌شود. درمان فوق برای بهبود در کارکردهای شناختی، هیجانی، اجتماعی و جسمانی طراحی می‌شود، که در موقعیتهای مختلف ارائه و به صورت فردی یا گروهی اجرا می‌شود”. این روش شکل رشد یافتۀ درمان است که در آن انسان و حیوان هر دو سود می‌برند (آدامز، ۲۰۱۰)، از تعامل رایج با حیوانات همراه متفاوت است، و مراجع و درمانگر با هدف نتیجهگیری درمانی ویژه در آن درگیر می‌شوند.

تاریخچه استفاده از حیوان
شواهد و قراین تاریخی، مذهبی و ادبی حکایت از روابط و دلبستگی‌های ژرف بین انسان و حیوان دارد. ازجمله:
 در نقش‌های چون نگهبان، خدمتکار، همراه، وسیلۀ نقلیه، امانتدار، رازدار و نیز منبع تغذیّه
 نقش برادر و خواهر جانشین، به عنوان فرد رازدار، حامی اجتماعی
 راهنما برای کمک به افراد با نیازهای ویژۀ بینایی، شنوایی، جسمانی و اوتیسم
 بسیاری از اسباب بازی ها، وسایل شخصی و حتّی پوشاک کودکان به شکل حیوانات مختلف از قبیل خرگوش ها، از طرفی داستان ها و کتاب های کودکان مثل بزبز قندی، موسیقی های کودکانه
 داستان قتل هابیل توسّط برادرش قابیل
 همنشینی سگ اصحاب کهف با صالحان
 آیات و روایت‌های متعدد مذهبی در زمینه آداب ارتباط و نگهداری از حیوانات و تأکید و توصیه فراوان و متعدد به سوارکاری

مبانی نظری روش درمان با استفاده از حیوان
 نظریّه بیوفیلیا
 نظریّه عصب شیمیایی
 نظریّه دلبستگی
کودکان علاقه‌ای طبیعی به حیوانات و سایر جنبه‌های غیر انسانی محیط خود نشان می‌دهند، و می‌دانیم کودکان اوتیستیک اغلب تعاملات با اشیاء را بر تعاملات با افراد ترجیح داده و به حضور مخلوقات زنده غیرانسانی پاسخ مثبت نشان می‎دهند که این موضوع از دیدگاه بیوشیمیایی رشد حمایت می¬کند. بعلاوه درمان با کمک حیوانات با تغییرات عصبی شیمیایی همراه است که میتواند به عنوان توجیهی برای این روش درمانی باشد. از طرفیحیوان¬های خانگی در خانواده نقشهای اساسی چون منبعی از عشق بی قید و شرط ایفا میکنند و بیشتر مالکان حیوان خانگی به حیوان خود به عنوان اعضای خانواده و درست مثل بچه‌هایشان نگاه میکنند. پژوهشهای متعددی نیز رابطۀ انسان ـ حیوان را به واسطۀ تئوری دلبستگی به منظور درک همزیستی‌هایی که وجود دارد، بررسی کرده‌اند. و حمایت زیادی برای نیرومندی پیوند احساساتی و گره هیجانی بین حیوان اهلی و صاحبش یافتند، که این همان تعریف دلبستگی است، یعنی پیوند یا گره هیجانی پایدار بین دو فرد، که در مورد انسان و حیوان این پیوند هیجانی بین انسان و حیوان شکل می‌گیرد.

شکل اجرای روش درمان با استفاده از حیوان
استفاده از حیوان در درمان از جمله روش‌های درمانی پرکاربرد و مهمّی است که در آن متخصّصان مختلف می‌توانند از انواع گونه¬های حیوانی زنده یا عروسکی، در زمینۀ توانبخشی و درمان اختلال‌های جسمانی و روانی گوناگون، در تمام گروه‌های سنّی، در هر دو جنس دختر و پسر، در موقعیّت‌های پژوهشی گوناگون، و بر متغیّرهای مختلف پژوهشی و نمونه‌های متعدّد حتّی افرادی که لزوماً ناتوانی ندارند، استفاده نمایند. این روش درمانی هم به شکل فردی و هم به شکل گروهی و هم به‌صورت ترکیبی قابلیت اجرا دارد.
مزایا و اثرات روش درمان با استفاده حیوان برای اختلالات طیف اوتیسم
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که درمان با استفاده از حیوانات بالاترین میزان تأثیر را در اختلالات طیف اوتیسم دارد.
پژوهشگران اظهار می‌دارند درمان با استفاده از حیوان در بهبود اختلالات طیف اوتیسم نقش مؤثری ایفا می‌کند، پژوهش‌های علمی بهبود در نشانه‌ها و موارد زیر در این کودکان را نشان داده است:
افزایش توجه
بهبود مشکلات رفتاری
افزایش مهارت های زبانی
رشد مهارت های اجتماعی
رشد مهارت های ارتباطی
کاهش رفتارهای کلیشه ای
بهبود بیماری¬های جسمانی
افزایش استقلال خانواده
مقبولیت اجتماعی
افزایش سلامت کودک
در کل بهبود کیفیت زندگی

قابلیت دسترسی درمانجویان اختلالاط طیف اوتیسم به روش درمان با استفاده از حیوان
امکان دسترسی به حیوانات زنده و غیر زنده (عروسکی)، به سهولت فراهم است. تهیه حیوانات عروسکی هزینه چندانی در بر ندارد و نیز به علت بومی بودن حیوانات زیادی به‌ویژه پرندگان، خرگوش و اسب در بسیاری از مناطق امکان بهره‌گیری از آنها فراهم است. و نه تنها در کلینیک ها و مراکز درمانی، بلکه در منازل مسکونی و با نظارت متخصصین مربوطه می‌توان از روش فوق در جهت اهداف درمانی اختلالات طیف اوتیسم بهره جست.

سایت مرتبط در حوزه کودک و فرزندپروری